De vierde Utrechtse EnergieMatch was een feest vol duurzaamheid en stond in het teken van samenwerking en community-building. Bekijk hier een korte impressie en lees hieronder het volledige verslag van een prachtige en energieke middag.
[caption id="attachment_10146" align="alignnone" width="750"]
Foto door Joris Louwes (pushthisbutton.com)[/caption]
Zoveel mogelijk inwoners van Utrecht betrekken bij de energietransitie in hún stad: dat is waar het bij energiecoöperatie Energie-U allemaal om draait. Niet geheel verwonderlijk vormden samenwerking en community-building de rode draad op de Utrechtse EnergieMatch op zaterdag 2 februari. Er kwamen maar liefst 21 pitches voor duurzame initiatieven voorbij, gekoppeld aan een hulpvraag: wie helpt mee om alle mooie plannen te realiseren? Praten is immers één ding, doen is een ander.
Tien jaar Energie-U: succesmomenten
Sinds de oprichting van de Utrechtse energiecoöperatie in 2010 is niet alleen het aantal leden gegroeid van zestig naar zo’n vijfhonderd, maar zijn er ook talloze successen geboekt, memoreerde directeur Sander Willemsen in zijn openingswoord. Zo is er in 2014 in samenwerking met de Gemeente Utrecht met Zonnig030 het startsein gegeven voor de collectieve inkoop van zonnepanelen, en werd in datzelfde jaar de installatie van de eerste Gigawatt aan zonnepanelen in Nederland gevierd bij voetbalvereniging Elinkwijk via de installatie van een zonnestroomsysteem bij veld 2. Ook lopen de Utrechtse energie-ambassadeurs ondertussen mee om huurders van de Nul-op-de-meterwoningen van Bo-Ex in Kanaleneiland op weg te helpen, en zijn er de afgelopen jaren verschillende Buurtstroomprojecten gerealiseerd, waarbij omwonenden de vruchten plukken van de zonnestroom die ze met hun panelen op gemeenschappelijke daken opwekken.
Contacten leggen
Er zijn in de afgelopen tien jaar samenwerkingsverbanden aangegaan met alle denkbare partijen die de energietransitie in de stad een warm hart toedragen. Uiteenlopend van de gemeente, woningbouwcoöperaties en kennisinstellingen als de Hogeschool Utrecht (HU) en de Universiteit Utrecht (UU), echter ook middelbare scholen, sportverenigingen en tientallen maatschappelijke organisaties. Bovenal gaat het bij Energie-U echter om de inwoners van Utrecht, en worden allerlei buurtinitiatieven van harte ondersteund.
Gejuich in de zaal: ‘We hebben een match!’
Op deze, alweer vierde, editie van de jaarlijkse EnergieMatch gaat het behalve om het leggen van contacten en het delen van elkaars netwerken ook om hele praktische vraagstukken. Zo zoekt Stella Eitjes nieuwe zonnedaken voor weer een volgend Buurtstroomproject en informeert Anneke Wensing of iemand onder de aanwezigen een locatie beschikbaar heeft voor de huiskamerbijeenkomsten die zij organiseert in het kader van de Utrechtse Klimaatgesprekken. Ook nieuwe coaches zijn welkom. Of er ook een groep in Houten actief is, vraagt een man uit de zaal. Hij wil namelijk wel als coach fungeren, ook weet hij nog een geschikte locatie. Gejuich in de zaal: ‘We hebben een match!’
Nog zo’n oude bekende is Joost Brinkman. Hij roept in zijn pitch iedereen op om de petitie te ondertekenen voor het ondersteunen van een megagroot energiepark met windmolens en een zonneveld in de polder Rijnenburg, waarmee zo’n 80.000 huishoudens in de omgeving van duurzame stroom zouden kunnen worden voorzien.
Buurtwarmte delen
Naast Rijnenburg komen ook de vergevorderde plannen voor Zonnepark Meijewetering evenals het initiatief voor een geluidswal langs de A12 voorzien van zonnepanelen voorbij: samen goed voor duurzaam opgewekte energie voor nog eens bijna tienduizend Utrechtse huishoudens. En is wellicht het buurtwarmteconcept, waar ondertussen zo’n vijf a zes buurten in Utrecht reeds mee bezig zijn, een bruikbaar alternatief voor de huidige stadsverwarming? Binnen de werkgroep Buurtwarmte worden de mogelijkheden voor zulke warmtepilots onderzocht en worden ervaringen gedeeld, vertelt Sander Willemsen. Wat kost het bijvoorbeeld om een warmtenet aan te sluiten? Wat heb je daar allemaal voor nodig? In hoeverre past dit binnen de huidige wetgeving? Daarbij worden in samenwerking met studenten van de HU en de UU de toepassingsmogelijkheden van verschillende energie-en warmtesystemen met elkaar vergeleken.
‘Het idee achter dit slimme energiesysteem is dat je via een netwerk van buizen de restwarmte, afkomstig bijvoorbeeld van bedrijven of datacentra, opslaat op het warmtenetwerk.'
Mijnwater = jouw water?
Is een gecentraliseerd, slim collectief warmtesysteem, gekoppeld aan meerdere warmtebronnen naar het voorbeeld van Mijnwater in Heerlen, wellicht ook een idee voor Utrecht? Daar wordt grondwater uit de oude mijnschaften inmiddels met succes ingezet om de omliggende woningen, kantoren en scholen te verwarmen én te koelen. Nu heeft de Domstad geen kolenmijnen, de technologie achter Mijnwater kan echter ook hier prima worden toegepast, vertelt initiatiefnemer Nichol Brummer, zelf woonachtig in Utrecht maar werkzaam in Heerlen. Brummer: ‘Het idee achter dit slimme energiesysteem is dat je via een netwerk van buizen de restwarmte, afkomstig bijvoorbeeld van bedrijven of datacentra, opslaat op het warmtenetwerk. Die je er vervolgens weer uit kunt halen op het moment dat je die warmte nodig hebt. Daarnaast heb je bij een warmtenet te maken met twee soorten toepassing. Gebouwen die warmte gebruiken geven koelte af. Andersom geven gebouwen die koeling gebruiken voor de ventilatie weer warmte af. Als je die twee dingen nu met elkaar combineert, heb je netto minder energie nodig. Zo zou je de warmte van winkelcentra, waar we in Utrecht een groot aantal van hebben, en die nu de lucht in verdwijnt, kunnen gebruiken om bijvoorbeeld de huizen in de omgeving te verwarmen.’
De initiatiefnemers van de op de EnergieMatch gepresenteerde projecten zien de opgave om Overvecht-Noord van het gas af te krijgen echter in plaats van alleen een probleem ook als een kans.
Gasloos Overvecht
En dan is er natuurlijk nog Overvecht. En wel Overvecht-Noord, dat door de Gemeente Utrecht als pilot is aangewezen om als eerste Utrechtse wijk van het gas af te gaan. Een proces dat niet zonder horten of stoten verloopt. Ook voor huurders is het een hele omschakeling naar een gasloos bestaan. De initiatiefnemers van de op de EnergieMatch gepresenteerde projecten zien de opgave om Overvecht-Noord van het gas af te krijgen echter in plaats van alleen een probleem ook als een kans. In de naoorlogse wijk met veel inwoners met een slechte gezondheid, hoge werkeloosheidscijfers, gebrekkige verkeersveiligheid en andere sociale problematiek, willen zij de energietransitie verbinden aan mooie maatschappelijke projecten.
Leefbare wijk
Zo willen onderzoekers van de Hogeschool Utrecht inventariseren hóe je de energietransitie zou kunnen inzetten voor het creëren van een leefbare wijk, vertelt projectmedewerker Nanda Vrielink. Waarbij studenten van de HU behalve denkkracht ook de nieuwste diensten en producten inbrengen. Met als inzet: een veilige en gezonde leefomgeving creëren in samenwerking met de bewoners. Zorgt meer groen in de wijk bijvoorbeeld voor minder overlast en meer beweging? Goede tips en ingangen in de wijk zijn daarbij zeer welkom.
‘Wij hebben toen een trucje bedacht met een stalen adapter, waardoor tajine bereiden op inductie prima te doen bleek.’
Tajine koken op inductie
Iemand die zelf in de wijk woont én werkt is Arjen van Ree, initiatiefnemer van het project Keuken voor de toekomst. Wil je de bewoners van Overvecht van het gas af krijgen, dan is koken op inductie zo’n beetje stap nummer één. Wat volgens Van Ree nog best een ingewikkeld proces is, omdat het een hele andere manier van koken impliceert. Samen koken en samen eten is echter ook een manier om mensen met elkaar in gesprek te laten komen. Daartoe heeft Van Ree zijn krachten gebundeld met Mark Verhoef van Voedseltuin Overvecht, waar inwoners hun eigen groente kunnen verbouwen, evenals Sander Ekstijn van Samen Soepen. Op zijn beurt vertelt Ekstijn van zijn recente ervaring met de Zorgzusters: een groep vrouwen met een migratieachtergrond, die de inkomsten die ze genereren uit de maaltijden die ze bereiden, gebruiken voor betere zorg in de wijk. Het duurde wel even om de vrouwen, die gewend waren om met hun aardewerken potten op gas te koken, mee te krijgen. ‘Wij hebben toen een trucje bedacht met een stalen adapter, waardoor tajine bereiden op inductie prima te doen bleek.’ Van Ree en zijn ‘partners in crime’ zijn nog op zoek naar geïnteresseerden om de Keuken voor de toekomst vorm te geven. Te beginnen met de inzet van gasloze foodtrucks bij de opening van de Vuelta komende juni onder de noemer ‘Gas terug’.
Na afloop van de pitches is het tijd voor de borrel. Onder het genot van drankjes en hapjes en voorzien van muzikale omlijsting door Geertjan Aleven, worden oude kennissen begroet en nieuwe contacten gelegd. Want behalve om de gezelligheid gaat het op zo’n middag als deze ook om het vinden van de benodigde partners in crime om de Utrechtse energietransitie vorm te geven. En blijkt een goede match wederom snel binnen handbereik.
Meedoen, meehelpen of nagenieten?
Wil je ook deelgenoot worden van de Utrechtse energietransitie? Meld je dan aan als Energie-U lid of geef je op voor één van de gepresenteerde projecten waarbij jouw hulp natuurlijk nog steeds welkom is. Nog even nagenieten? Bekijk alle foto's op Facebook.