De energietransitie vraagt, zeker in een dichtbevolkt gebied als de gemeente Utrecht, om optimaal benutten van de schaarse beschikbare ruimte. Daar kan zonnepark Meijewetering, een initiatief van een drietal buurtbewoners in samenspraak met Energie-U, een belangrijke bijdrage aan leveren.
De inzet van verrijdbare zonnepanelen maakt het mogelijk om op onbenutte veldjes, zoals het stukje niemandsland in Leidsche Rijn, een zonnepark – letterlijk – van de grond te krijgen. Voorwaarde is wel dat het onderhoud aan de water- en gasleidingen onder het grondoppervlak veilig kunnen worden uitgevoerd.
Creatieve oplossing
Het één hectare grote perceel, eigendom van de gemeente Utrecht, biedt plek aan circa 2000 panelen. Daarmee zouden zo’n honderd à honderdvijftig huishoudens en ondernemers in de nabijgelegen omgeving van zonnestroom kunnen worden voorzien. Maar mooie duurzame ambities of niet, voor de betrokken utiliteitsbedrijven Gasunie, Waternet, Vitens en Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden is het van primair belang dat zij er hun onderhoudswerkzaamheden gewoon kunnen blijven uitvoeren. Daar kunnen zonnepanelen op wielen, zoals eerder zijn toegepast bij een pilotopstelling op het terrein van de oude elektriciteitscentrale in Nijmegen, een creatieve oplossing voor bieden. Die kunnen namelijk, in tegenstelling tot daadwerkelijk ‘grondgebonden’ panelen, in geval van eventuele onderhoudswerkzaamheden evenals in geval van nood, tijdelijk naar een andere plek worden verplaatst.
Demonstratie
Op het industrieterrein aan de rand van Nijmegen experimenteren groene stroomleverancier Engie en uitvoerder PowersPlus sinds zo’n jaar met zulke zonnepanelen op wielen, de Solaflex genaamd. Het betreft een pilotopstelling van vier wagens met in totaal 160 panelen met elk een vermogen van 270 Wp. De panelen zijn niet, zoals het gangbaar is bij het gemiddelde zonnepark, aan de grond bevestigd, maar hangen er op een halve meter hoogte boven. Voor de demonstratie op 7 november zijn naast de projectmanager vanuit de Gemeente Utrecht, Iriena Bouwkamp, ook verschillende medewerkers van respectievelijk Gasunie, Waternet, Vitens en Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden uitgenodigd. En, weer of geen weer, regen of niet, ze zijn er op deze druilerige donderdagmiddag in november stuk voor stuk van uit het hele land naar Nijmegen voor afgereisd. Initiatiefnemer en projectleider vanuit Energie-U Anton Kiewiet toont zich daar ‘bijzonder verheugd’ over. Tijdens de rondleiding zijn verantwoordelijken vanuit Engie en uitvoerder PowersPlus aanwezig om vragen te beantwoorden. Tevens is er een demonstratie van het loskoppelen, vervoer en weer terugplaatsen van de panelen.
"Het loskoppelen en verplaatsen van de panelen zelf is een koud kunstje, zo laat de demonstratie zien."
Veiligheid
‘Kijk, daar gebruiken wij oude vliegtuigwielen voor’, vertelt Stef Nielen van PowersPlus, het bedrijf die de zonnewagens, bekend onder de naam Solaflex, heeft ontwikkeld, terwijl we langs de panelen lopen. ‘Uiteraard is daarbij wel aan ballast gedacht, zodat de panelen ook bij zware windstoten niet los kunnen schieten of omhoog kunnen worden getild.’ De mogelijkheid om de panelen te verplaatsen is voor Waternet, Vitens, Hoogheemraadschap en Gasunie dan ook een belangrijke, zo niet essentiële voorwaarde in verband met het eventuele onderhoud aan de water- en gasleidingen die bij Meijewetering onder de grond lopen. Het loskoppelen en verplaatsen van de panelen zelf is een koud kunstje, zo laat de demonstratie zien. Door de zonnewagens aan een Bobcat te koppelen kunnen ze vervolgens makkelijk van de ene plek naar de andere worden vervoerd.
Om al die handelingen in goede banen te leiden heeft PowersPlus een uitgebreid verplaatsprotocol opgesteld, waarin alle stappen staan beschreven en die deelnemers na afloop kunnen meenemen om nog eens goed na te lezen. Zo kunnen omvormers veilig worden losgekoppeld en opnieuw worden verbonden aan de panelen, zodat dit geen gevaar oplevert wanneer je de spanning eraf haalt. ‘Hier in Nijmegen hebben wij gekozen voor één omvormer voor de hele installatie. Maar, afhankelijk van de wensen van de opdrachtgever, kunnen die er per string of per module worden gekoppeld’, verzekert Nielen.
Vergunning
Na de demonstratie is er ruimte voor vragen aan het adres van Engie en van PowerPlus. Hoe regel je bijvoorbeeld dat er in geval van calamiteiten, zoals een gesprongen waterleiding, acuut kan worden ingegrepen? Waar moet je in de tussentijd de panelen laten, waar ga je daar plek voor reserveren? Waar ga je de Bobcat of een eventueel ander voertuig stallen, en hoe garandeer je dat die te allen tijde beschikbaar is bij noodgevallen? Dit zijn volgens Kiewiet echter kwesties, die in aanloop naar een vergunningsaanvraag getackeld zullen moeten worden.
Wat volgens Kiewiet nu moet gebeuren is ‘ervoor zorgen dát er een aanvraag voor de vergunning van het zonnepark kan worden ingediend. De gemeente heeft ons reeds van haar medewerking verzekerd, het onderwerp is inmiddels zelfs al aan de Gemeenteraad voorgelegd. Daarnaast is de medewerking van de nutsbedrijven is van groot belang.’ In de tussentijd zal nader overleg plaatsvinden om een antwoord te geven op de vragen over met name de elektrische veiligheid, zoals ze naar aanleiding van het bezoek aan de testlocatie in Nijmegen aan de orde zijn gesteld.
Voorbeeld doet volgen
Zien is echter ook geloven, en zo tonen de aanwezigen zich na de rondleiding en daarop volgende demonstratie voornamelijk positief. Zo ook Gerard Bakker, assetbeheerder transport drinkwater bij Waternet en als zodanig verantwoordelijk voor de infrastructuur van de waterleidingen in de regio. Zijn aanvankelijke scepsis heeft doordat hij alles met eigen ogen heeft kunnen aanschouwen, plaatsgemaakt voor een voorzichtig enthousiasme. ‘Okee, doe mij maar een stuk of drie van die Solaflex modules’, grapt hij na afloop van het vragenuurtje.
"Wij krijgen ondertussen aanvragen uit alle uithoeken van het land binnen voor zo’n verrijdbaar systeem voor zonnepanelen."
Hij zal niet de eerste, maar ook zeker niet de laatste zijn die om is. ‘Wij krijgen ondertussen aanvragen uit alle uithoeken van het land binnen voor zo’n verrijdbaar systeem voor zonnepanelen’, vertelt Nielen. ‘Vanaf de haven van Amsterdam en de Maasvlakte tot en met Staatsbosbeheer. In dat laatste geval gaat het om een soortgelijk project waarbij allerlei leidingen onder de grond zijn doorgetrokken naar de woningen aan de bosrand. Ook daar gaan wij een stel zonnepanelen met wielen eronder neerzetten, waarbij beplanting eromheen zal moeten zorgen dat ze aan het zicht worden onttrokken.’
Op de hoogte blijven? Bekijk de pagina van Zonnepark Meijewetering.