Ad Kwak is coördinator warmtefotografie bij Energie-U. Voor leden van de Utrechtse energiecoöperatie maken hij en zijn team van vrijwilligers gratis warmtescans van huizen, op zoek naar warmtelekplekken in de muur, dak of vloer. Daarmee brengen zij soms - letterlijk - verborgen gebreken aan het licht.
Warmtelek
“Door warmtefoto’s te maken laat je zien waar de warmtelekplekken zitten”, legt Ad uit. “Waar de warmte naar buiten ontsnapt. Of waar de kou juist naar binnen komt.” Een warmtecamera is een camera die infrarood straling meet, en dus in plaats van kleur ziet wat de temperatuur is.
Ad laat het graag even op zijn computer zien. Op de foto’s van huizen die hij heeft gefotografeerd ogen de vlakken die het temperatuurverschil aangeven bijna als een impressionistisch schilderij. Blauw staat voor de koude plekken, rood voor de warme, met daartussen gele en groene tinten. Een rood vlak betekent dus geen goed nieuws. Dat is namelijk waar de warmte aan de buitenkant meetbaar wordt, daar waar het niet hoort te zijn.
[su_row]
[su_column]
[caption id="attachment_6093" align="alignnone" width="300"]
Oude spouw isolatie[/caption]
[/su_column]
[su_column]
[caption id="attachment_6092" align="alignnone" width="300"]
Daklijst rechts niet in orde[/caption]
[/su_column]
[/su_row]
Temperatuurverschillen
Het klinkt allemaal best simpel. Maar om goed meetbare en vergelijkbare foto’s te kunnen maken moet wel aan allerlei randvoorwaarden worden voldaan. Ad: “Het verschil tussen de binnen- en buitentemperatuur moet minimaal 10 graden bedragen. Dat is dus alleen maar in de wintermaanden mogelijk. Het mag daarnaast niet regenen of net geregend hebben, er mag geen wind staan van meer dan windkracht 3, ook mag de zon niet schijnen of lang geschenen hebben. Al die factoren zouden anders een vertekend plaatje geven. We maken daarom meestal afspraken tussen pak ‘m beet half negen en tien uur ’s avonds.”
Seizoenswerk
Warmtefotografie is, kortom, seizoenswerk. De periode waarin de warmtefoto’s gemaakt kunnen worden loopt van november tot en met maart. En het weer moet dus meewerken. Ook moeten de bewoners hun huis ervoor klaarmaken, zoals drie uur van tevoren in het hele huis de verwarming aanzetten, de gordijnen open en luchtroosters dicht. Dit alles maakt het organisatorisch nog een hele klus, zeker met een klein groepje vrijwilligers dat al het werk doet. “Bovendien ben je met die foto’s nog niet klaar. Achteraf moet je namelijk ook nog een rapport opmaken. Eigenlijk is het de bedoeling dat wij enkele foto’s per huis maken. Maar als ik er toch al ben, en de bewoner in kwestie vraagt of ik ook nog even de achterkant van het huis of die aanbouw wil fotograferen, dan doe ik dat gewoon. Op die manier maak ik toch al gauw zeven tot acht foto’s per huis. Al met al is het dus nog best een hoop werk. Maar ik denk dat we deze winter totaal 45 warmtescans hebben gemaakt.”
Diversiteit
Gewapend met een professionele warmtecamera, een geschenk van de Provincie Utrecht aan Energie-U in het kader van het Programma Utrecht 2040 komen Ad en de andere vrijwilligers overal in actie, van Oog in Al tot Lombok, van Voordorp tot Overvecht en van het oude stadscentrum tot Leidsche Rijn. Maar die diversiteit, niet alleen in de mensen maar ook het type huizen, maakt het werk volgens Ad ook juist zo leuk. “Je hebt mensen ertussen zitten met woningen, waar eigenlijk alles al bijna perfect is geïsoleerd en afgewerkt. Maar die willen toch nog zien waar een kleine kier zit, om de laatste puntjes op de ‘i’ te kunnen zetten. En dan kom je weer in Lombok, waar ze van die vooroorlogse arbeidershuisjes met steens muren zonder spouw hebben, waar het aan alle kanten tocht. Laatst kwam ik in een pand uit de achttiende eeuw aan de Oudegracht, met van die dikke steens muren. Dat geeft weer een heel ander beeld.”
Verborgen gebreken
Soms komen door het maken van warmtefoto’s echt verborgen gebreken aan het licht. Zo kwam Ad onlangs bij een bewoner van een nieuwbouwproject over de vloer, dat door de makelaar destijds bij de verkoop als ‘hoogwaardig duurzaam’ was aangeprezen. Het betrof woningen zonder gasaansluiting, voorzien van dak- en vloerisolatie. Met een spouwmuur van 13 cm was ook de gevel meer dan voldoende geïsoleerd. Althans, dat dachten de kersverse bewoners. “Hun energierekening voor de eerste winter viel namelijk gigantisch hoog uit. Toen ik daar met de camera op bezoek kwam, sloeg die meteen helemaal uit bij de openslaande deuren. Daar bleken enorme kieren te zitten. De deuren en de kozijnen sloten niet goed. Dat je zoiets met zo’n camera in een halve seconde te pakken hebt, dat is toch geweldig!”
[su_row]
[su_column]
[caption id="attachment_6091" align="alignnone" width="300"]
Luchtlek onder de deur, in de gang[/caption]
[/su_column]
[su_column]
[caption id="attachment_6090" align="alignnone" width="300"]
Flat met doorgestorte vloerdelen[/caption]
[/su_column]
[/su_row]
Ook bij een groot jaren ’60 flatgebouw in Overvecht lieten de warmtefoto’s zien dat er sprake was van een fiks warmtelek, er zat nog overal enkel glas in de ramen. Wat ervoor zorgde dat de bewoner met een gasrekening van 200 euro per maand werden opgezadeld. Ad: “Ik vind zoiets bijna misdadig. Dat de eigenaar van de flat, die woningcorporatie, daar geen maatregelen tegen neemt! Daarmee laat hij de bewoners letterlijk en figuurlijk in de kou zitten.”
Van taxichauffeur tot energieprestatie-adviseur
De energietransitie gaat Ad ter harte, zo moge duidelijk zijn. Na allerlei omwegen werkte hij eerder ook als taxichauffeur. Maar hij zat daar niet bepaald op zijn plek, en dat was niet alleen vanwege de onredelijke werktijden die lastig met zijn jonge gezin te combineren waren. Hij ergerde zich meer en meer aan de mentaliteit die er heerste. “Die chauffeurs dachten helemaal niet na over duurzaamheid. Het ging daar zo van, hup, flikker alle rotzooi uit het raam, gewoon op straat. En eindeloos de motor laten draaien terwijl je staat te wachten. Ik ben daarom een cursus EPA (Energie Prestatie Adviseur) gaan volgen en ben vervolgens voor mezelf begonnen.”
Ondertussen is Ad alweer een paar jaar actief als energielabel-adviseur. Daarnaast zet hij bij Energie-U zijn beste beentje voor om de energietransitie in de stad in goede banen te leiden.
Je huis verduurzamen begint tenslotte met goed isoleren. Maar hoe weet je nu waar je moet beginnen? Of waar het beter kan? Juist. Door eerst een warmtescan te laten maken.
Aanmelden
Ben je ook geïnteresseerd en wil je ook een warmtescan van uw woning laten maken? Als Energie-U lid kun je daar eenmalig gratis gebruik van maken. Nog geen lid? Word dan lid voor slechts 25 euro per jaar.
Wel zul je nog even geduld moeten hebben en tot november moeten wachten. Warmtefotografie is en blijft, zoals gezegd, seizoenswerk.