In dit interview praat Energie-U met Matthijs Sienot, van huis uit communicatiedeskundige en initiatiefnemer van het succesvolle online duurzaamheidsplatform ‘hetkanwel.nl’, ooit bij de gemeente Utrecht binnengehaald als ‘De Groene Belofte’.
"Voelsprieten voor wat er in de samenleving leeft"
Matthijs Sienot heeft koud drie weken geleden zijn functie van Utrechts gemeenteraadslid ingeruild voor de landelijke politiek als ik hem spreek op zijn werkkamer aan het Haagse Binnenhof. Het is de dag na het Kamerdebat over de – ondertussen gesneuvelde – motie tegen de Wet-Hillen, die uiteindelijk tot 5 uur in de ochtend zou duren. En vanavond wordt het waarschijnlijk ook een latertje. Matthijs oogt desondanks verrassend monter. Maar zijn gezin ziet hij deze week dus niet zoveel.
Dat zijn zo van die dingen waar hij nog wel even aan moet wennen, evenals de reistijden. “Ik ben gisteren met de auto uit Utrecht gekomen. Nou, dat heb ik geweten. Meteen een uur in de file gestaan.” Wat er verder zoal anders is aan zijn nieuwe functie van Kamerlid? “Zo’n beetje alles. De mensen, de omgeving en het vakgebied zelf. Al past mijn huidige portefeuille van Kamerlid globaal in het verlengde bij mijn raadswerk. Alleen is hier alles veel grootschaliger. Dat maakt het werk ook wat abstracter. Maar mijn missie is hetzelfde: een omslag realiseren naar een andere, duurzame manier van wonen, eten en je voortbewegen. Maar dan nu als kamerlid met de nadruk op reizen in plaats van wonen en energie, waar ik me in Utrecht vooral mee bezig hield.”
Groene Belofte
Matthijs Sienot (45), van huis uit communicatiedeskundige en initiatiefnemer van het succesvolle online duurzaamheidsplatform ‘hetkanwel.nl’, werd destijds bij de gemeente Utrecht binnengehaald als ‘De Groene Belofte’. Die bijnaam hield hij over aan een wedstrijd in 2014, uitgeschreven door Natuur en Milieufederatie Utrecht (NMU). Zijn belofte daarbij viel in de prijzen: een event organiseren waarbij Utrechtse burgers, startende bedrijven en het lokale MKB hun ideeën kenbaar konden maken voor de verduurzaming van hun stad. Bewegingen van onderop vooruit helpen. En Matthijs deed wat hij beloofde. Er vonden discussieavonden plaats en er zijn verbindingen gelegd. Ook het contact dat hij in zijn Utrechtse jaren met Energie-U onderhield, stamt nog uit die prille beginperiode van zijn politieke loopbaan. “Zulke samenwerkingsverbanden, met bewoners en ondernemers zijn cruciaal. De gemeente kan de energietransitie niet in haar eentje versnellen. Het is niet alleen een kwestie van geld, maar ook van bewustwording. Neem zonne-energie. Utrecht is koploper op het gebied van zonnepanelen. Dat is echt niet alleen een verdienste van de gemeente. Maar de gemeente kan wel bijdragen met collectieve inkoopacties, of het wegnemen van belemmeringen. En door bedrijven aan te sporen om hun dakruimte beschikbaar te stellen, en ze daarbij te ondersteunen.”
Samenwerking met Energie-U
Matthijs bewaart goede herinneringen aan de samenwerking met Energie-U. “Samen hebben wij allerlei mooie initiatieven ontwikkeld. Soms kom je op dezelfde ideeën, bijvoorbeeld om de zwaar vervuilde Nedereindse Plas vol te leggen met drijvende zonnepanelen. Bij zo’n initiatief, dat tegelijkertijd ontstond aan beide kanten, bleken wij elkaar heel goed te kunnen vinden.”
Burgerparticipatie en inspraak
‘Groene Belofte’ werd voor Matthijs uiteindelijk niet alleen een soort geuzennaam. “Het bracht ook verantwoordelijkheid met zich mee binnen de fractie. Ik mocht als nieuw fractielid van D66 Utrecht bijvoorbeeld direct mee onderhandelen over de groene paragraaf in het coalitieakkoord.” Matthijs staat erom bekend dat hij heel toegankelijk is, een grote voorstander is van inspraak en dat hij graag gesprekken aangaat met bewoners, bewonersinitiatieven en energiecoöperaties, zoals Energie-U.”
Utrechtse successen
Waaruit zijn nalatenschap voor Utrecht bestaat? “Er zijn de afgelopen jaren bij de gemeente allerlei mooie dingen gerealiseerd. En niet alleen op het gebied van zonne-energie. Utrecht loopt namelijk ook voorop met duurzame mobiliteit: met deelauto’s, fietspaden en fietsstallingen. Ik schreef dus mee aan een zeer ambitieuze, groene paragraaf van het coalitieakkoord. De rest van de rit heb ik er vervolgens voor gezorgd dat die werd nageleefd, door de wethouder hier voortdurend scherp op te houden. En toen er rijkssubsidies voor zonnepanelen op grote daken mogelijk waren, trok ik meteen aan de bel bij het college om deze kans tijdig te benutten. Dat heb ik natuurlijk niet in mijn eentje gedaan. Dat doe je samen met een heleboel andere mensen: met collega-politici, maar ook burgerinitiatieven. Dat speelt zich af op een aantal verschillende niveaus. Op het politieke vlak: initiatieven en belemmeringen binnen de gemeente aankaarten. Dat heb ik vaak in nauw overleg met Energie-U gedaan. Maar ook bij de begrotingen, of bij grote politieke thema’s op mijn terrein, zoals de duurzaamheid en kosten van stadsverwarming, heb ik mijn bijdrage geleverd. En recent nog met polder Rijnenburg. Ik zie het als een 1100 hectare grote energiekans die we goed kunnen benutten. Ook dat kunnen we niet alleen. Ik heb daarom geprobeerd om onze duurzame ambities daar vorm te geven. En aan de andere kant ook goed te luisteren naar de bewoners, ook van omliggende gemeentes, zoals IJsselstein en Nieuwegein: waar zit de weerstand en hoe kunnen wij die in goede banen leiden. Daarbij, maar ook bij de discussies rondom stadsverwarming, heb ik nauw met Energie-U opgetrokken. Ik heb er altijd voor gezorgd dat in de raad, de belangen van bewonersinitiatieven, goed naar voren kwamen.”
Landelijke ambities
Binnen de Tweede Kamer omvat Matthijs’ portefeuille wegen en mobiliteit, scheepvaart, waterkwaliteit en waterveiligheid, zo staat het op de website van zijn partij. Wat hij over vier jaar in de Kamer hoopt bereikt te hebben? “Ik wil werken aan betere bereikbaarheid. Maar dan zo groen en zo prettig mogelijk. Met zo min mogelijk CO2 uitstoot en luchtvervuiling. Er zijn in Nederland 1 miljoen (!) mensen die kampen met luchtwegenproblemen als gevolg van de slechte luchtkwaliteit. Dus milieuambities enerzijds, maar daarnaast ook kijken naar de economische kansen voor Nederland als koploper en als exportproduct. Daarbij gebruik maken van technologische innovaties waar wij heel goed in zijn. Bijvoorbeeld de mogelijkheden onderzoeken van zelfrijdende auto’s en inzetten op het verduurzamen van de binnenvaart. Dat is een veel schonere manier van transport dan vrachtverkeer op de weg. Maar ook het ontsluiten van steden met goede fietspaden, bouwen van toereikende fietsenstallingen en het stimuleren van elektrisch fietsverkeer past hierbij. Wist je bijvoorbeeld dat 1 op de 2 Nederlanders in een straal van max 20 km van zijn werk woont? Dat is prima te doen met een elektrische fiets.”
Voelsprieten
Burgerparticipatie en inspraak: een heel mooi streven. Maar met de inwoners van een heel land in gesprek gaan? Dat wordt lastig, opper ik. “Dat is de spijker op zijn kop, haha, ja. Wat ik bij de gemeente gewend was te doen, gesprekken aangaan met mensen, dat doe ik nog steeds. Het gaat nu soms ook op een andere manier: door de inzet van social media bijvoorbeeld, maar ook werkbezoeken. Het principe blijft echter hetzelfde. Ook binnen de landelijke politiek wil ik gebruik maken van mijn voelsprieten: wat leeft er in de samenleving? Waar is verbetering nodig en hoe gaan we dat proberen voor elkaar te krijgen? Dat wordt nog een hele uitdaging.”
Hoe duurzaam is Matthijs Sienot?
Tenslotte de mens achter de politicus: hoe duurzaam is Matthijs Sienot zelf? “Zoals ik al zei: als wij een omslag willen maken, dan zullen we dingen anders moeten aanpakken. Daar ben ik sinds een aantal jaar ook zelf mee bezig: wat kan ik zelf anders doen? Ik ga dus naar mijn werk met de fiets, trein en als het werk erom vraagt: met de auto. Want laten wij eerlijk zijn: ik moet op tijd zijn voor mijn werk, dus als ik op een dag afspraken op verschillende locaties heb, duurt een reis met het OV te lang. Dan neem ik de auto.” Een deel-auto, wel te verstaan, waarop hij een abonnement heeft. Uiteraard via WeDriveSolar, het initiatief van Utrechts eigen ‘Elon Musk’, duurzame ondernemer, energiepionier en Energie-U lid Robin Berg.
Zonnepanelen? Daar heeft hij vanzelfsprekend ook aan gedacht, maar zijn dak bleek ongeschikt. “Dat ligt op het noordoosten, dus er komt te weinig zon voor een redelijke terugverdientijd. Ik participeer daarom in windenergie. Vlees eten is ook heel slecht voor het milieu, zo weten wij ondertussen. Om over vliegreizen maar niet te spreken. Nu vinden mijn gezin en ik Italië een heerlijk vakantieland. Maar mijn vrouw en kinderen begonnen de lange autorit vervelend te vinden. We hebben dan ook berekend dat we door met zijn allen vier maanden lang geen vlees te eten de CO2 uitstoot van de vlucht naar Rome konden compenseren. Tja en toen kwam een vriend weer met een verrassingsreisje voor een voetbalwedstrijd in Engeland aanzetten, Chelsea-Tottenham Hotspur. Zodoende eet ik alles bij elkaar een jaar geen vlees.”
Tekst en foto’s: Erzsó Alföldy.