De Transitievisie Warmte is er, nu samen aan de slag in de buurt!

Hier vind je de Transitievisie Warmte van de gemeente Utrecht. 

Utrechters houden zich al heel lang bezig met energie. Sinds een jaar of drie zijn er ook groepen die zich met warmte bezighouden. Zoals in Overvecht-Noord: Nieuwe Energie voor de Vechtzoom en Klopvaartbuurt Aardgasvrij. Ondanks dat het aardgasvrij maken van Overvecht-Noord geen bewonersinitiatief is, zijn er daar wel sterke groepen opgestaan. De deelnemers voelen zich verbonden met elkaar en met hun buurt, ze zijn gecommitteerd en daadkrachtig en daardoor sterker dan wie dan ook. Ze zijn gesprekspartner van de gemeente geworden. Ze werken met Eneco aan manieren van combinatie van stads- en buurtwarmte. Ze hebben samen met de gemeente onderzoek laten uitvoeren. Energie-U is trots op ze, en is blij om hieraan te kunnen helpen.

Co-creatie

Ook op andere plekken gaan bewoners aan de slag met de warmtetransitie. Op eigen initiatief. Hier is juist het aangehaakt krijgen van de rest van de buurt een opgave. In Overvecht-Noord staat echt iets op het spel, iets wat mensen voelen. Daar waar de transitie meer een kans is, staan mensen er, zeker in de beginfase, gemiddeld losser tegenover. 

In Oog in Al bijvoorbeeld is al een groep actief aan de slag gegaan, onder de naam Oog voor Warmte. Een mooie kans voor de gemeente om bij te springen. De gemeente kan brieven versturen die door veel mensen gelezen worden en kan helpen organiseren. Bewonersgroepen hebben persoonlijk contact en hebben een andere vertrouwensband met hun buurtgenoten. Zo spelen zowel de gemeente als de bewonersgroepen een belangrijke eigen rol. Co-creatie is dan ook essentieel voor een goede kans van slagen! Niet alleen in Oog in Al, maar ook in de rest van onze gemeente. 

Utrechtse energie maken we samen

Daarom is het belangrijk dat in de transitievisie de principes van co-creatie worden toegepast. We hebben de gemeente dan ook opgeroepen om dit bij de buurtaanpak als onderdeel van de transitievisie zo te doen. Dus niet dat de gemeente de plannen maakt voor andermans verwarming. Wij zeggen: Utrechtse energie maken we samen en dat geldt ook voor de vernieuwing van al onze verwarmingen. 

Invloed van bewoners

Verder leren we uit de buurtinitiatieven dat invloed een heel belangrijke waarde is. Invloed op het proces (het je niet laten overkomen, zelf aan de bal zijn) en zoals in Overvecht-Noord, invloed op een warmtenet als dat onderdeel van de uitkomst uitmaakt. Soms heet het ook zeggenschap. Maar het is dus veel meer dan alleen maar klant zijn.

Van Eneco leren we dat de hoogste vorm van invloed te krijgen valt als je eigenaar bent. En de makkelijkste manier om eigenaar te worden (van een bron, van een net) is om te investeren. Dat doen we bij Buurtstroom ook zo, en bij zonneveld Meijewetering. Rijne Energie werkt zo voor het grote energielandschap. Samen investeren, samen eigenaar zijn van de installaties, de ermee opgewekte energie en van de inkomsten.

In Overvecht-Noord worden door bewonersgroepen met Eneco ook andere vormen van invloed uitgevonden. Dat is allemaal nog in de maak, Energie-U zit erbij en ziet dat van beide kanten hier goed aan wordt gewerkt. 

Duurzame warmte uit de eigen buurt

We merken het al jaren bij onze zustercoöperatie Buurtstroom: energie uit eigen buurt trekt. Geothermie uit Nieuwegein ergens over tien jaar, als het er komt, hopelijk, is te ver weg als je gevraagd wordt om nú over te stappen. Te ver in afstand en in tijd. De grote warmtepomp bij de rioolwaterzuivering in Overvecht is voor Overvechters wel dichtbij. Maar die komt er toch al. Die is voor verduurzaming van de huidige stadsverwarming. 

Mensen die de vraag voorgelegd krijgen om over te stappen op stadswarmte, en die duurzaamheid belangrijk vinden (wat in Overvecht-Noord massaal het geval is, blijkt uit een enquête van de gemeente), zien graag dat er voor hen nieuwe duurzame warmte extra wordt bijgebouwd. 

Bij Energie-U adviseren we de gemeente om de “Routekaart” voor inpassing van nieuwe duurzame warmtebronnen die Eneco heeft en die nu wordt geactualiseerd, alleen voor verduurzaming van de bestaande stadsverwarming te gebruiken. Bij nieuwe aansluitingen is nieuwe, extra duurzame warmteproductie nodig. Liefst uit eigen buurt. 

Samen leren

De mensen die met deze warmtetransitie bezig zijn, of ze nou bij de gemeente werken, bij Eneco, een woningcorporatie of dat ze bij Energie-U of een buurtgroep actief zijn, ze willen allemaal veel leren. Terecht want we weten met z’n allen nog maar heel weinig. Investeer daarom als gemeente in een “Leeromgeving”. Maak leren belangrijk, wees nieuwsgierig, probeer te begrijpen waarom dingen gaan zoals ze gaan. Zorg voor bijeenkomsten waarin praktijksituaties centraal staan en nodig alle betrokkenen hiervoor uit. 

Dat betaalt zich terug: goed voorbereide bewoners, bedrijven en organisaties, onderlinge bekendheid, geen koudwatervrees en minder beginnersfouten.  

De variatie aan buurten in de transitievisie voor de komende jaren helpt daar goed bij: er zitten buurten bij met en zonder stadsverwarming, buurten met veel en buurten zonder corporatiebezit, buurten met huizen van meer dan honderd jaar oud en smalle straten en buurten met jongere huizen en meer fysieke ruimte. 

Alleen samen maken we van de Utrechtse warmtetransitie iets waar iedereen trots, blij of tenminste tevreden mee is!